در صورتی که صاحب ملکی فوت نماید، ملک و یا ساختمان مورد نظر را ملک ورثه ای و یا همان موروثی می نامند. حال امکان دارد این ملک به صورت های مختلفی توسط فرد و یا افرادی مورد تصرف قرار بگیرد. اگر یکی از وراث در ملک نشسته باشد و آن را تخلیه نکند به آن تصرف ملک موروثی اطلاق می گردد.
صاحبان اصلی ملک موروثی در گواهی حصر وراثت معرفی می شوند. تقسیم و انتقال ملک موروثی بین وراث و یا بازماندگان، بر اساس قوانین انحصار وراثت انجام می گیرد. ملک ورثه ای تا زمانی که تقسیم اموال صورت نگرفته باشد به این نام خوانده می شود و باید حق تمامی وراث را در آن لحاظ کرد.
برای مشاوره در زمینه تصرف عدوانی ملک های موروثی با بهترین وکیل ملکی شیراز تماس بگیرید:
تصرف ملک موروثی توسط یکی از وراث – تصرف عدوانی ورثه
در مورد تصرف عدوانی در ماده 158 از قانون دادرسی مدنی به صورت کامل توضیح داده شده است. با توجه به این ماده از قانون می توان تصرف عدوانی ورثه را نیز نوعی از تصرف عدوانی دانست که در آن یکی از وراث اقدام به تصرف ملک موروثی بدون رضایت دیگر وراث نموده است. در این حالت خواهان می تواند از دادگاه تقاضای بازگشت مال تصرف شده را داشته باشد.
تصرف عدوانی ورثه ای در قوانین اسلامی ایران، جرم است و در صورتی که بتوان آن را در دادگاه ثابت کرد، فرد متصرف مجازات شده و دستور رفع تصرف صادر خواهد شد.
به عنوان مثال در نظر بگیرید که فردی فوت کرده و ملک او به صورت موروثی به بازماندگان وی به ارث رسیده باشد. اگر در این حالت یکی از وراث بدون مشورت با وراث دیگر و کسب رضایت آنها، در آن ملک اقدام به ساخت مسکن کند و یا ملک مورد نظر را به فرد دیگری اجاره بدهد، در این صورت تصرف عدوانی ورثه صورت گرفته است. حتی فروش ملک موروثی بدون اطلاع دیگر وراث را نیز می توان در این گروه از دعاوی قرار داد.
اثبات تصرف عدوانی ورثه
برای اثبات تصرف ملک موروثی به صورت عدوانی شرایطی نیاز است که در ادامه به آنها اشاره می کنیم:
- تصرف عدوانی موروثی تنها در مورد اموال غیرمنقول از جمله ملک کشاورزی، آپارتمان و … می تواند مطرح گردد و برای اموال منقول مانند خودرو نمی توان چنین دعوایی را مطرح نمود.
- در چنین پرونده هایی شاکی یا خواهان در دعوی باید تصرف خود را در مال غیرمنقول مورد بحث، به اثبات برساند که لازم است دلایل محکمه پسندی ارائه دهد.
برای تنظیم شکایت تصرف عدوانی ورثه ای علیه افرادی که ملک موروثی را تصرف کرده اند، باید خواهان بتواند موارد بالا را ثابت کند. علاوه بر این ارائه گواهی حصر وراثت در دادگاه نیز از موارد لازم و ضروری است.
همچنین بخوانید: نحوه فروش ملک ورثه ای - اجرت المثل ایام تصرف
انواع تصرف عدوانی ملک ورثه ای
تصرف عدوانی ملک ورثه ای در دو حالت مختلف می تواند انجام بگیرد که در ادامه به آنها اشاره می کنیم:
-
تصرف عدوانی حقوقی
این نوع از تصرف عدوانی را در گروه دعاوی ملکی حقوقی می توان پیگیری کرد. در این نوع از تصرف، فردی که تصرف کرده مجازات نمی شود و تنها دادگاه به رفع تصرف رای می دهد. مرجع صالح برای رسیدگی به چنین دعاوی، دادگاه عمومی است که باید شرایط زیر را داشته باشد:
- ملک مورد نظر باید در گروه اموال غیرمنقول باشد تا بتوان طرح دعوی کرد.
- تصرف ملک ورثه ای با اعمال اجبار و زور انجام گرفته باشد.
- وراث دارای سابقه تصرف ملک ورثه ای باشند.
- فردی که تصرف عدوانی ملک ورثه ای را انجام داده، سابقه تصرف ملکی نداشته باشد.
-
تصرف عدوانی کیفری
مرجع صالح برای دعاوی که در مورد تصرف عدوانی کیفری می باشد، دادگاه های کیفری است. این نوع تصرف که در گروه دعاوی ملکی کیفری قرار دارد نیز باید برای طرح در دادگاه، شرایط ذکر شده در بالا را داشته باشد. تنها تفاوتی که وجه تمایز بین تصرف عدوانی حقوقی و کیفری محسوب می گردد، در مجازات در نظر گرفته شده است. در دعاوی کیفری تصرف عدوانی ورثه ای دادگاه علاوه بر اینکه حکم به رفع تصرف خواهد داد، می تواند فرد متصرف را نیز مجازات نماید.
طرح دعوا علیه وارث متصرف
پس از اینکه گواهی حصر وراثت آماده شد، تمامی وراث ذکر شده در آن به صورت مشاع در ملک تصرف خواهند داشت. در حقیقت هر مالی که از متوفی باقیمانده باشد بین وراث تقسیم خواهد شد. لازم به ذکر است که قبل از تقسیم اموال هیچ یک از بازماندگان نمی توانند در اموال تصرف کنند؛ اگر چه یکی از وراث قانونی باشند. اگر در این شرایط یکی از وراث یکی از املاک را بدون رضایت بقیه مورد استفاده قرار دهد، باقی وراث می توانند بر علیه وی طرح دعوی کنند.
همان طور که اشاره کردیم طرح دعاوی ملکی کیفری بر علیه ورثه ای که تصرف عدوانی بر ملک ورثه ای انجام داده امکان پذیر نیست. علت این مساله را می توان حق مالکیت فرد متصرف دانست. بر همین اساس در این حالت تنها امکان طرح دعاوی ملکی حقوقی امکان پذیر است.
مدارک و مستندات لازم طرح دعوی تصرف عدوانی
- ارائه شناسنامه
- ارائه اصل کارت ملی
- ارائه سند مالکیت ملک و سابقه تصرف با ارائه دلیل
- ارائه دلایلی برای اثبات تصرف عدوانی خوانده از قبیل ارائه استعلام از مراجع صلاحیت دار و شهادت شهود
- پرداخت هزینه های دادرسی و اجرای حکم
همچنین بخوانید: انحصار وراثت املاک قولنامه ای - مطالبه خسارت
طرح دعوای اجرت المثل در املاک موروثی
با رعایت شرایط طرح دعوای تصرف عدوانی ورثه می توانید دعوی خود را در مراجع ذیصلاح مطرح کنید. این کار مراحل قانونی دارد که باید گام به گام طی گردد. نخست باید با رعایت شرایط لازم، مدارک مورد نیاز را جمع آوری و به یکی از دفاتر خدمات قضایی در کشور مراجعه کنید تا برای شما پرونده تشکیل گردد.
بعد از تشکیل پرونده، باید هزینه های مربوط به دادرسی و صدور حکم را پرداخت کنید. در مرحله بعدی دفاتر خدمات قضایی، پرونده شما را به حالت الکترونیکی به دادگاهی که در محل ملک موروثی قرار دارد ارسال خواهد کرد. در صورتی که پرونده کامل باشد، دادگاه زمانی را برای رسیدگی به پرونده تعیین کرده و از طرفین دعوی برای حضور در جلسه دادرسی دعوت می گردد.
برای اثبات مالکیت خواهان پرونده، دادگاه از اداره ثبت اسناد و املاک کشور استعلام می کند تا در صورت داشتن سابقه ثبتی، اثبات مالکیت خواهان به راحتی انجام بگیرد. در مرحله بعدی دلایل وراث مدعی، مورد بررسی قرار می گیرد. در نهایت اگر متصرف نتواند قانونی بودن تصرف عدوانی ورثه ای خود را به اثبات برساند، نوع تصرف تعیین و ارزش آن توسط کارشناس برآورد شده و به اطلاع دادگاه می رسد. در نهایت دادگاه به پرداخت اجرت المثل روزهای تصرف صادر می کند.
اگر خانه ای را به ارث برده اید و میخواهید در این زمینه اطلاعات بیشتری کسب کنید به سایت CGP سر بزنید.
