تقدیم پرونده به مراجع قضایی و پرداخت هزینه از بدو رسیدگی تا پایان یا تأخیر یا ناقص بودن جلسه می تواند موجب ضرر ذینفع شود. در این صورت علاوه بر موضوع اصلی، راه حلی مطابق قانون آیین دادرسی مدنی ارائه می شود. در نتیجه خواهان می تواند خسارات ناشی از دعوی را جبران کند یا به ذینفع شکایت کند. قانونگذار این مطالب را به طور دقیق بیان کرده تا مردم از سوی دعوای مطالبه خسارت آسوده خاطر شوند. از این رو در این مقاله به بررسی انواع دعاوی خسارت های قابل مطالبه که از انواع دعاوی ملکی حقوقی است و نحوه رسیدگی به مطالبه خسارت در دادگاه می پردازیم.
دعوای مطالبه خسارت
همانطور که ذکر شد، اگر شما به عمد و سوء نیت یا اشتباه و سهل انگاری خسارت مادی یا معنوی به شخصی وارد کنید، مقصر هستید. پس ممکن است آن فرد از شما درخواست جبران خسارت نماید. افراد همچنین ممکن است به عنوان شاکی خصوصی به دنبال سود احتمالی از مجرمان یا جبران هزینه های دادرسی باشند. پیشنهاد می شود حتما در حل این پرونده ها از یک وکیل پایه یک دادگستری شیراز مشورت بگیرید تا زودتر به نتیجه مطلوب برسید.
انواع خسارت های قابل مطالبه
بر اساس قانون خسارات قابل مطالبه، مدعی حق دارد به طور همزمان در جریان دادرسی یا به طور مستقل برای جبران خسارات ناشی از دادرسی یا تأخیر در انجام وظیفه یا عدم اجرای وظیفه شکایت کند. تکلیف ناشی از تقصیر خوانده در استیفای حق یا امتناع از اعمال آن به خواهان انجام می شود.
همچنین شخص در صورت عدم تسلیم دعوی یا تأخیر در تحویل به دلیل اتلاف مال، می تواند از خوانده غرامت بخواهد. همچنین فرد خوانده می تواند از خواهان برای جبران خسارت شکایت کند و ادعا کند که شاکی عمداً در جریان دادرسی به او خسارت وارد کرده است.
به طور کلی انواع دعوای مطالبه خسارت به دو بخش تقسیم می شود، ضرر و زیان قراردادی و خسارت قهری. حق خسارت ناشی از مسئولیت خصوصی افراد بر اساس یکی از موارد زیر است که به توضیح و بررسی هر یک می پردازیم.
- خسارات ناشی از قراردادها یا تعهدات قراردادی
- ضروریات ناشی از تعهدات قهری یا غیر قراردادی
همچچنین بخوانید: اجرت المثل ایام تصرف
دعوای مطالبه ضرر و زیان قهری
یکی از انواع مطالبه خسارت، غرامت و ضرر قهری است. این خسارات نقطه مقابل خسارت قراردادی هستند. یعنی هیچ توافقی بین طرفین در این مورد وجود ندارد. به عبارت دیگر اگر قراردادی بین دو نفر نباشد و یکی عمداً یا سهواً به دیگری آسیب برساند، دعوای مطالبه خسارت قهری نام دارد.
این موضوع چندین خسارت و ضرر و زیان های گسترده ای را پوشش می دهد. در موارد وقوع جرم، نام جرایم موجود، جرایم کیفری است و در نهایت با مجازات همراه می شود. اما اگر خسارت مادی یا معنوی اعم از عمدی یا غیر عمدی به شخصی وارد شود، مسبب آن خسارات مسئولیت مدنی دارد و در نتیجه متعهد به جبران خسارت است. در صورت مواجه شدن با مشکل در مطالبه خسارت و تخلف در این حوزه می توانید با کارشناسان حقوقی یا وکیل پایه یک دادگستری شیراز در این زمینه تماس حاصل فرمایید.
دعوای مطالبه ضرر و زیان قراردادی
این خسارت همانطور که از نامش پیداست از توافق طرفین ناشی می شود. بنابراین، اگر یکی از طرفین با امتناع از انجام تعهدات خود در قرارداد، خسارتی به طرف دیگر وارد کند، به طرف دیگر این حق را می دهد که خسارت ناشی از قرارداد را در دادگاه مطالبه کند.
دعوای مطالبه خسارت قراردادی مستلزم قرارداد معتبر، اصولی و لازم الاجرا است. و هر گونه خسارتی که طرف مقابل متحمل می شود، ناشی از نقض این قرارداد و تعهدات قراردادی آن نخواهد بود.
در زمان فسخ قرارداد یا به موجب قرارداد جداگانه دیگری، امکان تعیین خسارت ناشی از تأخیر در انجام یا عدم اجرای تعهدی که از آن به عنوان مسئولیت یاد می شود، وجود دارد. در این خصوص ماده 230 قانون مدنی مقرر می دارد:
اگر در معامله مشخص شود که متخلف در صورت تخلف باید خسارت وارده را پرداخت کند، قانونگذار نمی تواند او را کمتر یا بیشتر از حد لازم مجازات کند. اصولاً تعیین مسئولیت تخلف از تعهدات قراردادی به موجب مواد 10 و 230 قانون مجازات اسلامی معتبر است و طرفین قرارداد باید آن را رعایت کنند.
شرایط مطالبه خسارت ملکی
دعاوی خسارت به اموال ناشی از گودبرداری و ساخت و ساز غیرقانونی در محله از رایج ترین دعاوی در دادگاه است. گاهی این آسیب ها منجر به تخریب کامل یا جزئی ساختمان های مجاور می شود.
روش های جبران خسارات ناشی از چنین حوادثی شامل پرداخت خسارت عادلانه، جبران ضرر و زیان ها و بازسازی املاک است. در این گونه دعاوی باید با اخذ نظر کارشناس میزان خسارت وارده محاسبه شود و منشأ خسارت به طور کامل نشان داده شود. اثبات وجود رابطه سببیت بین تقصیر عامل آن و منشأ یکی از ویژگی های اصلی این دعاوی محسوب می شود.
ارکان دعوا
وجود فعل زیانبار، وقوع خسارت، ارتباط سببی بین فعل زیانبار و وقوع خسارت و تقصیر مقصر برای اجرای مسئولیت تکلیفی لازم است. در ماده 1 قانون مسئولیت مدنی می بینیم:
هر شخصی بدون مجوز قانونی عمداً یا در اثر سهل انگاری به جان یا سلامتی یا مال یا آزادی یا حیثیت یا شهرت تجاری یا هر حق دیگری که به موجب قانون برای اشخاص ایجاد شده است، به دیگران آسیب وارد کند موجب خسارت مادی یا معنوی می شود.
همانطور که گفتیم در دعاوی مطالبه خسارت قهری، قراردادی بین طرفین وجود ندارد و قانون مبنای مسئولیت است. به عنوان مثال، هنگام وقوع جرم، علاوه بر مسئولیت کیفری و مجازات مرتکب جرم، فرد مشمول مسئولیت مدنی نیز می شود که ماهیت قهری دارد و بر اساس قانون موظف است خسارات ناشی از عمل مجرمانه خود را تمام و کمال بپردازد.
همچنین بخوانید: تصرف ملک ورثه ای توسط یکی از وراث
دادخواست مطالبه خسارت
قوانين قضائی برای امور مختلفی كه موجب ضرر و زيان به جان يا مال ديگران می شود مجازاتی در نظر گرفته است كه به آن جرم ارتكابی می گويند كه طبق قانون يک تعهد به شمار می آید. این تکلیف قانونی زمانی برای شخص لازم الاجرا می شود که عمداً یا سهواً عملی را انجام دهد که موجب ضرر و زیان دیگران شود، این ضرر می تواند صدمه به سلامتی، مال، آزادی، حیثیت یا شهرت تجاری یا هر حق دیگری باشد.
در واقع می توان گفت خسارات وارده به افراد به هر شکلی که باشد مشمول قانون دعوای مطالبه خسارت است که باید طبق قانون انجام شود و حق مورد نظر از خوانده اخذ می شود.
به طور کلی هر خسارتی که جنبه مادی یا معنوی داشته باشد، دادخواست مطالبه خسارت خواهد داشت و باید اقدام قانونی آن احراز شود. مسئولیت جبران این خسارت بر عهده خوانده و مسئولیت رسیدگی به آن بر عهده دادگاه است. با این شرایط، خوانده باید به طور کامل حق و حقوق مدعی را بپردازد.
لازم به ذکر است که ضرر می تواند مادی یا معنوی باشد. در صورت واگذاری تعهد یا مسئولیت به فردی، عدم تمکین منجر به ضرر و زیان می شود. در این صورت نیز فرد مشمول پرداخت خسارت می باشد. و باید مسئول جبران خسارات و پاسخگوی پرداخت مطالبات باشد.
همچنین بخوانید: ابطال ماده 22 قانون ثبت
