دعوای خلع ید، انواع دعاوی خلع ید و نحوه طرح دعوا

در مورد اموال غیرمنقول مانند زمین، خانه و باغ نوعی از دعاوی حقوقی مطرح می شود که دعوای خلع ید نامیده می شود. در این نوع دعاوی نمی توان شکایت کیفری تنظیم کرد. دعاوی خلع ید را زمانی می توان مطرح نمود که فردی به صورت غیرقانونی در مال غیرمنقول فرد دیگری تصرف کرده و مالک آن قصد داشته باشد تا مال خود را از فرد متصرف پس بگیرد.

در لغت خلع ید را می توان تصرف غیرقانونی و غاصبانه اموال دانست که با طرح دعوای خلع ید می توان مانع از ادامه این کار شد. لازم است در این مورد اطلاعات کاملی داشته باشید زیرا در برخی موارد به دلیل تشابهی که خلع ید با مفاهیم دیگری مانند تخلیه ید و یا رفع تصرف عدوانی دارد ممکن است با آنها اشتباه گرفته شود.

اگر در مورد هر یک از این دعاوی نیاز به مشاوره با وکیل ملکی شیراز داشتید با ما تماس بگیرید.

09173282488

07136302692

خلع ید چیست؟

برای توصیف مفهوم خلع ید چیست باید آن را از جمله دعاوی حقوقی دانست که در آن شخصی بدون رضایت مالک و به صورت غیرقانونی، سعی در تصرف اموال غیرمنقول وی کند و آن مال را به تصرف خود دربیاورد. حال این اموال می تواند خانه، باغ، زمین و مانند اینها باشد. البته در قانون به خلع ید به صورت مستقیم اشاره نشده است ولی می توان آن را استنباط کرد.

انواع دعوای خلع ید

دعاوی خلع ید انواع مختلفی دارند که در ادامه به معرفی انواع دعوای خلع ید می پردازیم:

1. دعوای خلع ید امانی
2. دعوای خلع ید غاصبانه
3. دعوای خلع ید مشاعی

همچنین بخوانید: دعوای الزام به اخذ پایان کار

با ما همراه باشید تا با هر یک از این دعاوی بیشتر آشنا شوید.

1. دعوای خلع ید امانی

   ممکن است در برخی از موارد خلع ید، در ابتدا طرفین دعوا قراردادی بین خود تنظیم کرده باشند و بر اساس سربندهای آن بین آنها یک رابطه حقوقی آغاز شده باشد. در صورتی که برای این قرارداد زمان تعیین گردد و موعد آن به پایاین رسیده باشد دیگر بر اساس قرارداد رابطه ای وجود نخواهد داشت.

   در این شرایط اگر مالک خواهان تخلیه ملک بوده و متصرف همچنان قصد تصرف داشته باشد، اقدام فرد متصرف غاصبانه است و اقدام وی عملی غیرقانونی به شمار می آید. در این حالت مالک می تواند دعوای خلع ید امانی مطرح نماید.

2. دعوای خلع ید غاصبانه

   اگر مالک بر علیه فرد متصرف شکایت کند و ادعا نماید متصرف بدون رضایت وی بر ملک تصرف نموده، در این صورت دعوی را می توان تحت عنوان دعوای خلع ید غاصبانه مطرح کرد. در این دعوی هدف جلوگیری از ادامه تصرف غاصبانه و برگرداندن ملک به صاحب آن است.

   البته شرط موفقیت در این نوع دعاوی اثبات موارد زیر توسط مالک است:

   • مالکیت ملک
   • اثبات تصرف بدون رضایت
   • تصرف غاصبانه

3. دعوای خلع ید مشاعی

   گاهی اوقات مالکیت ملک به صورت شریکی است و یکی از شرکاء و یا شخص ثالثی اقدام به تصرف ملک بدون رضایت دیگران می کند. معمولا این نوع دعاوی در دادگاه های محلی مطرح می شوند. چنین شرایطی مصداق دعاوی خلع ید مشاعی هستند که مالک یا مالکان باید موارد زیر را به اثبات برسانند:

   • تصرف بدون رضایت
   • تصرف به صورت غیرقانونی
   • خواهان مالک ملک و یا صاحب سهم زیادی از ملک باشد.

تفاوت بین دعوای خلع ید و تخلیه ید

در مواردی که خواهان قصد اخراج شخص متصرف را از ملک شخصی خود داشته باشد می تواند به دو صورت دعوی تخلیه ید و یا خلع ید، دعوی خود را مطرح نماید. اما باید بدانید که این دو تفاوت هایی نیز با یکدیگر دارند.

اگر متصرف بدون اینکه رضایت مالک را جلب کند، اقدام به تصرف ملک کرده باشد در این صورت می توان موضوع را تحت عنوان دعوی خلع ید مطرح نمود. در این حالت مالک می تواند تقاضای اخراج متصرف را از محضر دادگاه داشته باشد.

اما بهتر است بدانید دعوی تخلیه ید در شرایطی می تواند مطرح گردد که در ابتدا مالک با رضایت خود ملک را در اختیار متصرف قرار داده باشد ولی وی با اتمام مدت قرارداد همچنان بر تصرف خود پافشاری نماید.

علاوه بر این دعاوی خلع ید نسبت به دعاوی تخلیه ید سریعتر مورد رسیدگی قرار می گیرند زیرا اثبات آن راحت تر است.

همچنین بخوانید: قانون مشارکت در ساخت

تفاوت بین دعوای خلع ید با تصرف عدوانی

درست است که هدف از هر دوی این دعاوی یکسان است ولی با این حال تفاوت هایی نیز بین آنها وجود دارد. اگر فردی با سوء استفاده از اعتماد مالک سعی در تصرف آن کند، اقدام وی غیرقانونی است و مالک می تواند با طرح دعوای حقوقی ملکی در دادگاه، ادعای خسارت کند. به این نوع دعاوی، دعوای تصرف عدوانی گفته می شود. این مساله با دعوای خلع ید که در بالا به آن اشاره کردیم تفاوت دارد.

رسیدگی به دعاوی خلع ید غالبا سریع تر از دعاوی تصرف عدوانی صورت می گیرد و این به دلیل نحوه اثبات این دو دعوا است.

همچنین برای کسسب اطلاعات بیشتر در رابطه با تمایز خلع ید و انصراف از تصرف به Law Web سر بزنید.

نحوه رسیدگی به دعوای خلع ید در دادگاه

همان طور که در مطالب بالا نیز اشاره کردیم دعوای خلع ید در دادگاه سریع تر از بقیه موارد مورد رسیدگی قرار می گیرند. در ادامه برای آشنایی بیشتر به مراحل رسیدگی به این نوع دعاوی حقوقی اشاره می کنیم:

1. نخست باید مالک ملک و یا همان خواهان در دادگاه محلی حاضر شده و دادخواست خود را ثبت نماید.
2. در مرحله بعدی باید فرد متصرف در مهلتی که دادگاه تعیین کرده مراجعه و در مورد موضوع دعوای پاسخ دهد.
3. اگر متصرف و یا خوانده در زمان تعیین شده به دادگاه مراجعه نکند، حکم به نفع خواهان صادر خواهد شد. اما اگر خوانده به دادگاه مراجعه و به موارد عنوان شده پاسخ دهد، برای شنیدن استدلال های هر دو طرف، یک جلسه از سوی دادگاه تعیین می گردد.
4. خواهان و خوانده هر مدرکی که برای اثبات استدلال های خود داشته باشند باید در جلسه رسیدگی ارائه دهند.
5. دادگاه در پایان جلسه رسیدگی حکم خود را صادر می کند. اگر رای دادگاه به نفع خواهان و یا همان مالک باشد، خوانده باید از ملک مورد نظر خلع ید گردد.

نحوه اجرای حکم خلع ید

اجرای حکم خلع ید مراحلی دارد که دادگاه باید آن را مرحله به مرحله اجرا نماید. این کار طی مراحل زیر انجام می گیرد:

1. لازم است حکم خلع ید توسط مالک و از دادگاه دریافت گردد.
2. در مرحله بعدی مالک موظف است تا حکم را به خوانده یا متصرف ابلاغ نماید.
3. در صورتی که خوانده ملک را تخلیه نکند، مالک می تواند از دادگاه تقاضای اجرای حکم را بنماید.
4. در این مرحله و برای اجرای حکم، اجرای احکام ملک خلع ید و یا پلیس با دستور دادگاه وارد عمل می شوند.

تمامی این مراحل ممکن است به زمانی بین چند روز تا چند هفته وقت نیاز داشته باشند. در این خصوص مشورت با وکیلی مجرب می تواند آگاهی شما را با همه گزینه های حقوقی افزایش داده و شما را سریع تر به نتیجه برساند. برای اینکه سریع تر در پرونده خود به نتیجه برسید بهتر است موارد زیر را نیز در نظر بگیرید:

• از ابلاغ حکم به خوانده اطمینان یابید.
• از زمان و تاریخ حکم اطمینان داشته باشید.
• از جزئیات ملک مورد نظر که در حکم ذکر شده اطمینان یابید.
• از اجرای حکم توسط مامور اجرای قانون اطمینان داشته باشید.

اگر پس از اجرای حکم خلع ید نیاز به دعوی مطالبه اجرت المثل ایام تصرف داشتید مقاله دیگر ما را مطالعه نمایید.